Vergane glorie: De Wageningse Berg
Vanuit Wageningen rijd ik door een prachtige omgeving over de oude Rijksweg richting Renkum. Iets verderop doemen 4 stadionlampen op, die mijn einddoel van vandaag markeren; De Wageningse Berg, het oude en vervallen stadion van de inmiddels failliete profclub FC Wageningen. Zeven jaar geleden brachten enkele vrienden en ik ook al een bezoek aan dit voormalig voetbalbolwerk. Het was een fantastische ervaring. In een haast surrealistische omgeving gingen we terug in de tijd. Tijd om eens de auto in te springen en met camera ‘De Berg’ te bezoeken.
Faillisement FC Wageningen
Het is alweer een kleine 18 jaar geleden dat FC Wageningen failliet ging. Het is een beetje een verhaal waar de meeste clubs in Nederland mee zitten. De inkomsten waren niet genoeg om de kosten te dekken, met schulden en financiële problemen als gevolg. In 1986 kwam FC Wageningen daarmee voor het eerst in aanraking, omdat de commerciële veranderingen in het voetbal te laat in Wageningen werden doorgezet. De gemeente Wageningen besloot toen bij te springen. De financiële steun van de gemeente bleek echter geen structurele oplossing te bieden, aangezien FC Wageningen in 1991 een flinke schuld had. De gemeente besloot nogmaals een reddende hand toe te steken en FC Wageningen kon de schuld, met medewerking van alle schuldeisers, saneren. Het bleek echter uitstel van executie.
Begin 1992 bleek FC Wageningen namelijk een schuld van 800.000 gulden (365.000 Euro) te hebben, waarvan het grootste gedeelte aan de belastingdienst verschuldigd was. In mei 1992 deed FC Wageningen nog een schikkingsvoorstel aan de fiscus, maar het mocht niet baten; De belastingdienst vroeg het faillissement van FC Wageningen aan. De Wageningse Business Club trachtte nog een doorstart te maken onder de naam VC Wageningen, maar tegenwerking vanuit de KNVB zorgde ervoor dat Wageningen beroofd werd van het betaalde voetbal.
De tijd staat stil op De Berg
Enkele weken voor het faillissement speelde FC Wageningen voor 1200 toeschouwers haar laatste competitieduel tegen NAC. NAC kwam al snel op voorsprong door een doelpunt, maar doelpunten van Robert van der Weert en Lucian Ilie (strafschop, na overtreding van NAC speler Smit) zorgden voor de laatste overwinning van FC Wageningen op de Wageningse Berg.
Dat het faillissement iedereen in Wageningen overdonderde, bleek wel toen ik in 2003 samen met vrienden het stadion bezocht. De voetbalkaartjes lagen nog gewoon in de kassahokjes, de programmablaadjes tegen NAC lagen in de supporterskantine. De kleedkamer bevatte nog voetbalspullen en zelfs de bestuurskamer was nog voorzien van, vervallen, meubilair. Het leek alsof na het faillissement er van de een op de andere dag een onzichtbare muur om De Berg was gebouwd en dat alleen de tijd, enkele vandalen een een trouwe supporter aandacht besteedden aan de Wageningse Berg.
Toch leefde De Wageningse Berg
Want deze trouwe supporter hield, misschien wel tegen beter weten in, het veld van de Wageningse Berg bij. Iedere paar weken kwam deze supporter met een grasmaaier langs en hield het veld bij. Misschien wel uit hoop, hoop dat de KNVB toch bij zou draaien en een kleine twee decennia na het faillissement de licentie zou teruggeven. Het veld op De Berg zou er dan in ieder geval klaar voor zijn.
Het werk van de supporter inspireerde andere mensen. In 2003 namen enkele mensen het initiatief om het stadion, dat volledige dreigde te verloederen, nieuw leven in te blazen. Ieder half jaar neemt deze groep het stadion onderhanden, om het van onkruid en andere verloedering te ontdoen. In juni houdt deze groep een jaarlijkse FC Wageningen Memorial Day en af en toe worden er weer (vriendschappelijke) wedstrijden gespeeld. Vanuit deze groep is een stichting ontstaan, die de toekomst van het stadion wil waarborgen.
De plannen doen echter mijn nostalgisch hart verbazen. De projectontwikkelaar wil namelijk het gehele stadion tegen de vlakte gooien, op de plaats van het oefenveld een ondergrondse parkeergarage bouwen en op de plaats van de hoofdtribune en de kantines sportgebouwen en een kleinschalige tribune neerzetten. Gelukkig steekt de economische crisis een stokje voor deze plannen, maar wanneer het economisch beter gaat zal de Wageningse Berg in haar huidige vorm niet meer zijn.
Roemrijke geschiedenis van het stadion
En dat is jammer, want het stadion heeft een roemrijke geschiedenis. Het stadion is waarschijnlijk het oudste sportveld in Nederland. In 1899 werd in opdracht van het hotel De Wageningse Berg (dat er op een steenworp afstand ligt) een sportveld, met een houten tribune die plaats bood aan 400 mensen, aangelegd. In 1911 besluit het bestuur van WVV Wageningen (de voorloper van FC Wageningen) om het veld tot 1918 te huren. In 1924 speelt WVV in de eerste klasse en besluit het veld weer te huren. In de 6 jaar dat de club er niet speelde, sloeg de verloedering ook toe en een grote renovatie was noodzakelijk. In 1925 werd de renovatie afgerond en werd het nieuwe stadion feestelijk geopend. 15 jaar later, enkele maanden voor de uitbraak van de tweede wereldoorlog in Nederland, besluit de gemeente Wageningen het stadion te kopen. Het stadion zou omgebouwd worden tot een sportterrein voor alle geledingen van de Wageningse bevolking.
De 2e Wereldoorlog en De Berg
Tijdens de tweede wereldoorlog wordt er nog gewoon in het stadion gespeeld, maar operatie Market Garden zorgt ervoor dat de velden rondom het stadion in een grote chaos veranderen. De Duitsers plunderden het stadion, alles wat maar los of vast zat werd meegenomen. Kleedlokalen werden afgebroken, doelpalen werden meegenomen, de afrastering werd gedemonteerd en zelfs de tribune werd weggesleept. De velden waren een bonte verzameling van voetangels, granaten, klemmen en granaattrechters. ‘De Sportkroniek’ van juli 1945 tekent zelfs op “De optimistische Moffen meenden met deze voetbalattributen alsnog de oorlog te winnen. Slechts enige niet weg te slepen betonnen trapjes wijzen er op, dat er ooit iets als een voetbalgelegenheid was. Het veld zelf is een verzameling granaattrechters”. Drie jaar lang moet Wageningen onder erbarmelijke omstandigheden op De Berg spelen, daarna start een periode van grondige renovatie.
Renovaties en uitbreidingen
Er wordt een nieuwe zittribune gebouwd en achter de doelen verrijzen staantribunes. De totale capaciteit wordt opgeschroefd naar een kleine 5000 plaatsen. De populariteit van FC Wageningen groeit. In de jaren ’50 wordt besloten om de eretribune te vervangen door een nieuwe tribune, die er nog steeds staat, en een nieuwe staantribune langs de korte zijde te bouwen. Daarnaast wordt het stadion van elektriciteit voorzien en worden, voor die tijd, moderne kleedkamers aangelegd. Op 23 december 1951 boekt Wageningen haar bezoekersrecord; 11433 betalende fans bezoeken de wedstrijd tegen rivaal Vitesse.
In de jaren ’70 vindt de volgende renovatie plaats. Er wordt besloten om langs de lange zijde van het veld een nieuwe staantribune te bouwen, die plaats biedt aan 6200 mensen. Tegelijkertijd worden, kantoorruimten, spelersruimten een nieuwe bestuurskamer gebouwd. In 1978 schaft FC Wageningen voor 650.000 gulden een nieuwe lichtinstallatie aan. In de hoogtijdagen in de jaren ’70 trekt FC Wageningen gemiddeld 7000 toeschouwers per wedstrijd. In 1982 vinden er nog kleine aanpassingen aan het stadion plaats. Dit zullen de laatste aanpassingen zijn in het bestaan van FC Wageningen. In 1992 valt, mede dankzij onwelwillendheid van de KNVB, het doek voor de roemrijke club.
Een prachtig stadion
Wageningen was eens een grote naam op de kaart van voetbalminnend Nederland. Het faillissement van FC Wageningen zorgde er echter voor dat het een anoniem universiteitsstadje werd, ergens tussen Veenendaal en Arnhem, met een vervallen en verloederd stadion als herinnering aan de glorieuze tijden van weleer. Het lijkt een boze droom, maar in Wageningen kun je die droom nog steeds dagelijks zien; De Wageningse Berg, een monument in Nederland.