Vergane Glorie: De Bökelberg
We schrijven 20 oktober 1971. De Tradionsverein Borussia Mönchengladbach (BMG) speelt voor de tweede ronde Europa Cup 1 de thuiswedstrijd tegen Inter Milan. De arme Italianen worden compleet weggespeeld door de kersverse Duitse kampioen. 7 (zeven)-1 wordt het en de Bökelberg schudt op haar grondvesten. Gelukkig voor Inter wordt er vanuit het publiek een leeg blikje Cola richting Roberto Boninsegna gegooid. Theaterspelers als Italianen zijn, laat Boninsegna zich op een Hollywood-achtige wijze op de grond vallen. De UEFA laat de wedstrijd in Berlijn overspelen, die in 0-0 eindigt, en bespaart grootmacht Inter daarmee de grootste nederlaag ooit in Europees verband.
Bökelberg: Een hel
Inter Milan als speelbal voor Borussia Mönchengladbach, het was toch echt zo. De jaren ’70 zijn de hoogtijdagen voor de provincieclub uit Rijnland-Westfalen. Alle 5 Duitse kampioenschappen worden in deze periode gewonnen. ‘Die Borussen’ winnen diverse malen de UEFA cup. Hun thuishaven is de onneembare vesting De Bökelberg, die in de jaren ‘70 uitgroeit tot een intimiderende hel voor de tegenstanders. Steile tribunes, die dicht op het veld staan, worden bevolkt door de fanatieke thuisfans. Onder aanvoering van de Nordkurve, wordt Borussia tot grotere hoogte gestuwd. Het is een goed voorbeeld dat spelers en fans een wisselwerking met elkaar hebben en elkaar weten op te zwepen.
1914: Bouw van het stadion
Tot aan haar sloop in 2006, was de Bökelberg een van de oudste stadions in Duitsland. We moeten zelfs naar 1914 teruggaan, toen Borussia Mönchengladbach de gronden op de voormalige grindgroeve de Bökelberg aankocht. De grindgroeve, met de bijnaam ‘Da Kull’, was ideaal. De afgegraven heuvel had de afmetingen van een voetbalveld en de wanden konden gemakkelijk omgebouwd worden naar tribunes.
De Eerste Wereldoorlog gooide echter roet in het eten, en Borussia Mönchengladbach kon pas in 1919 aan de aanbouw van het stadion beginnen. Op 20 september 1919 werd het stadion, toen nog Westdeutsche Stadion genoemd, feestelijk geopend en werd het de thuishaven van Borussia. De Tweede Wereldoorlog zorgde er echter voor dat het stadion een groot bouwval werd, vol met granaten en ander achtergebleven, niet geëxplodeerde, zooi. In 1952 begon de club met de wederopbouw en de uitbreiding van de Bökelberg en men had zeer ambitieuze plannen. Het noodlot sloeg echter toe, want Borussia Mönchengladbach kwam in de flinke schulden en diende het stadion aan de gemeente te verkopen. De gemeente had in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog wel wat belangrijkere zaken aan haar hoofd en investeerde minimaal in het stadion.
Successen van Borussia Mönchengladbach
Dat veranderde in 1960, toen BMG de Duitse DFB Pokal won. De interesse in Borussia nam grote hoogte aan, het stadion was al snel te klein en de gemeente Mönchengladbach investeerde flink in het stadion. Diverse nieuwe tribunes werden gebouwd en het nieuwe stadion kreeg een capaciteit van 32.000 plaatsen. Vanaf dit moment wordt het stadion ‘De Bökelberg’ genoemd. Na enkele verbouwingen kreeg het stadion haar uiteindelijke capaciteit van 34.500 plaatsen.
In de jaren ’70 beleeft Borussia haar hoogtijdagen en vindt de mythevorming rondom de Bökelberg plaats. De steile tribunes zorgen voor een intimiderende sfeer en de fanatieke fans verzamelen zich op de noordelijke tribune, achter het doel. De Nordkurve is geboren en stuwt Borussia tot grote hoogten. Op de Osttribune verzamelen ook groepjes fanatieke fans en Borussia is een van de eerste clubs in Europa waar ‘over-en-weer-gezang’ plaatsvindt.
Een wedstrijdje Borussia begint overigens al enkele uren voor het fluitsignaal. In de diverse cafés rondom het stadion drinkt een groen-wit-zwart uitgedoste mensenmassa zich in. Een anderhalf uur voor de wedstrijd zet deze mensenmassa zich in beweging om het voetbalbolwerk te beklimmen. Want, om het stadion in te komen, dien je namelijk eerst een bergje omhoog te gaan. In ieder geval wordt het nodige bier uitgezweet en wordt de conditie getraind. Daarna is het Borussia Zeit; Achter je clubje staan en de tegenstander een ware hel bezorgen. Dit gebeurde in de hoogtijdagen, maar ook toen Borussia Mönchengladbach in de jaren ’90 in de tweede Bundeslige speelde, was de sfeer in het stadion adembenemend.
Jaren ’90: Plannen voor een nieuw stadion
Begin jaren ‘90 lanceren Borussia Mönchengladbach en de gemeente het plan om op de Bökelberg een compleet nieuw stadion te bouwen. Binnen deze plannen wordt het unieke en intimiderende karakter behouden. De bewoners van huizen rondom de Bökelberg schrikken zich echter kapot en protesteren massaal tegen de ombouw van het stadion. Men moet op zoek naar een nieuwe locatie en vindt deze in 2002 op een terrein buiten Mönchengladbach. In 2004 wordt het nieuwe stadion “Borussia Park” feestelijk geopend. Het nieuwe stadion is echter net zoals alle Arena’s in Europa; Een iets te dure schoenendoos en een nietszeggende betonnen kolos die je ook in een andere stad kunt vinden.
2004: Emotionele laatste wedstrijd
Op 22 mei 2004 vindt de laatste officiële wedstrijd op de Bökelberg plaats. Borussia wint met 3-1 van 1860 München en het laatste doelpunt wordt door Nederlander Arie van Lent gescoord. De wedstrijd is een grote ode aan de Bökelberg en na het laatste fluitsignaal staan grote brede mannen met tranen in hun ogen. Een supporter besluit het lied “Time to say goodbye” -overigens naar mijn mening een ontzettend erg nummer- in te zetten en binnen enkele seconden zingen 33.000 mensen het lied mee. Het is een indrukwekkende ode van de fans aan de Bökelberg. Zij verlaten niet zomaar een stadion, nee zij verlaten hun Bökelberg; Hun thuis waar zij lief een leed hebben gedeeld. Waar zij de hoogtepunten van Borussia hebben meegemaakt, maar ook de dieptepunten. Een plek waar een gedeelte van hun leven ligt. Een plek die spoedig niet meer zal zijn.
In 2005 wordt er nog een afscheidsconcert in het stadion gehouden, waarna in januari 2006 met de afbraak van de Bökelberg begonnen wordt. Dat de Bökelberg een onneembare vestiging en neen taaie tante was, bleek wel tijdens de afbraak. De sloop van de eretribune, met explosieven, mislukte, omdat de constructie uiteindelijk te stevig bleek. In de maanden daarop werd de eretribune met zwaar materieel gesloopt en op 2 augustus 2006 viel de laatste stadionmast ter aarde, op het voormalig speelveld.
Een woonwijk…
Momenteel herinnert niets in de omgeving aan de roemrijke tijden van de Bökelberg. Op de plaats van het voormalige voetbalbolwerk staan exclusieve en dure gebouwen. In ‘Da Kull’, die naam blijft bestaan. Slechts tweede brede trappen, eentje op de plaats van de Nordkurve en die met enige fantasie op een deel van de tribune lijkt, herinneren nog dat er op deze plaats een stadion stond. Een mythe is weg, en dat is verdomd jammer.