“Shit, wat is het koud!”, roep ik uit frustratie. Op een gure zaterdagavond in februari speelt NAC op Kaalheide tegen Roda JC. De noordooster wind beukt met volle kracht over de tribunes van het uitvak heen, dat door een paar honderd man en vrouw bevolkt wordt. Het is dat type noordooster wind die de gevoelstemperatuur flink doet dalen en iedereen dromt samen om zich nog een beetje warm te houden. De warme koffie is op en het koude bier drinken is al helemaal niet gezond. Ergens in de verte, gescheiden door een vervloekte sintelbaan, staat NAC weer traditioneel te klungelen. Een kleine 7.500 man ziet Roda JC uiteindelijk met 2-0 van NAC winnen. Als ik aan Kaalheide denk, dan denk ik gelijk terug aan die avond; Aan de kou, het grauwe weer, de godvergeten sintelbaan en mijn bevroren lichaamsdelen, die er uiteindelijk twee uur over hebben gedaan om een beetje te ontdooien.

Koude wind en een sintelbaan

Als je een rondje langs het internet maakt en voetbalsupporters van andere clubs hun herinneringen ziet ophalen aan Kaalheide, dan wordt Kaalheide vervloekt om de koude wind en de sintelbaan. Toch is dat laatste wat kort door de bocht, want persoonlijk vind ik Kaalheide een van de weinige voetbalstadions met een sintelbaan die sfeervol konden zijn. Met name op de noordelijke tribune aan de lange zijde kon het aardig spoken en het mag geen wonder heten dat de fanatieke supporters zich onder de naam North Side daar verzamelden. Lekker onder een dak staan, bier drinken en je favoriete team aanmoedigen. “Life can be simple and great together.”
Voordat die tribune er stond, is er veel water door de Rijn/Maas* gestroomd. Of beter gezegd: Zijn er veel vuilniszakken verplaatst. De geschiedenis van Kaalheide begint namelijk net na de Tweede Wereldoorlog. Nederland zat in de wederopbouw en gevangen genomen NSB leden werden tewerkgesteld om Nederland in die wederopbouw te helpen. Het plan was om op de vuilstort van de Kerkradese wijk Kaalheide een nieuw multifunctioneel stadion te bouwen, en daar kon men de NSB-ers natuurlijk handig voor gebruiken. Dus werd in 1946 begonnen met het ruimen van het vuil, om het terrein op te schonen en bouwklaar te maken voor het stadion. Toen dit een jaar nadien gelukt was, kwam de volgende fase van het stadion in zicht: Het uitgraven van de tribune en het veld in de heuvel, zodat het stadion verdiept aangelegd kan worden. Aangezien dit met de hand gebeurde, duurde het tot de jaren ’50 totdat het nieuwe stadion definitief opgeleverd werd.

De opening van Kaalheide

In 1952 werd het stadion feestelijk geopend en werd het met 20.000 plaatsen de thuisbasis van de voetbalclub Juliana. De jaren ’50 was ook de periode waarin bepaalde clubs en de ‘wilde’ profbond KBVB probeerden het professioneel voetbal in Nederland door te drukken. In dat kader werd Rapid 54 opgericht, betrok het Kaalheide en binnen de kortste keren trok deze club gemiddeld 10.000 mensen. Juliana daarentegen mocht blij zijn dat het überhaupt nog toeschouwers trok, raakte al snel in de financiële problemen en diende Kaalheide onder dwang van de gemeente Kerkrade te verlaten. In 1954 fuseerden beide clubs, deels noodgedwongen, tot Rapid JC.
In de zomer van 1962 vindt er weer een fusie in Kerkrade plaats; Dit maal fuseren Roda Sport en Rapid JC tot Roda JC. De nieuwe club heeft haar thuisbasis op Kaalheide en start dat seizoen in de Eerste Divisie. Kaalheide moet 11 jaar wachten tot het Eredivisie voetbal mag verwelkomen. In 1973 promoveert Roda JC naar de Eredivisie, om daar vervolgens onafgebroken in te spelen.

Modernisering van Kaalheide

Gedurende al die fusieperikelen, is het Gemeentelijk Sportpark Kaalheide een stabiele factor in het geheel. Het stadion met de sintelbaan kent weinig grootschalige verbouwingen. Als ik terugdenk aan Kaalheide, dan schiet -naast de sintelbaan en die kou- ook dat rare dak boven de staantribune van de Noord Tribune me te binnen; In een soort van golvende beweging is dat dak aangelegd.
Een grote verandering die op Kaalheide werd doorgevoerd, was de introductie van de lichtinstallatie in 1975. Deze lichtmasten werden in een vriendschappelijke wedstrijd tegen Liverpool in gebruik genomen. In de loop der jaren verandert er ook het nodige aan de hoofdtribune, die flink uitgebreid wordt en begin jaren ’90 als een van de eerste tribunes in Nederland van skyboxen voorzien wordt.
Het begin van de jaren ’90 staan voor Kaalheide echter ook in het teken van diverse ongeregeldheden tussen uit- en thuissupporters. Het uitvak, tot halverwege de jaren ’90 aan de West Tribune gelegen, wordt daardoor naar de Oost Tribune verplaatst (daar kwam ik persoonlijk dus ook achter toen ik ineens midden in een familievak stond, in plaats van het uitvak). Hiermee willen de veiligheidsdiensten de stromen van uit- en thuissupporters van elkaar scheiden. Halverwege de jaren ’90 is Kaalheide ook het toneel van “Magic Roda”. De club draait een waar topseizoen en met 22 overwinningen en slechts 2 nederlagen beleven de Roda fans het meest succesvolle van hun club seizoen ooit. Helaas voor de Kerkradese supportersschare is Ajax dat seizoen oppermachtig, waardoor Roda op de tweede plaats eindigt.

Afscheid van Kaalheide

Europees voetbal dus, en dat brengt het volgende dilemma met zich mee. De strikte regelgeving van de UEFA staat geen staanplaatsen toe. En laat Kaalheide nou net 2000 zitplaatsen en 18000 staanplaatsen hebben. Roda JC moet noodgedwongen stoeltjes monteren, tot groot ongenoegen van de fanatieke supporters op de North Side. Echter: Zo langzaam als de stoeltjes gemonteerd zijn op de North Side, zo snel liggen de stoeltjes op een paar mooie bergen op de sintelbaan. De boodschap van de North Side is duidelijk: ‘Wij’ staan hier al jaren en een nietszeggend bondje á la UEFA hoeft ‘ons’ niet te vertellen hoe ‘wij’ voetbal moeten beleven.
De KNVB krijgt het ook op haar heupen en besluit dat vanaf 1999 ieder stadion in het betaalde voetbal uit louter zitplaatsen mag bestaan. Roda JC heeft enige tijd voor deze regel besloten om een nieuw stadion te betrekken en krijgt van de KNVB uitstel. Kaalheide is het laatste stadion in die periode waarin nog staanplaatsen toegestaan zijn. Op zondag 14 mei nemen de Roda fans met pijn in hun hart afscheid van ‘hun’ Kaalheide. In de thuiswedstrijd tegen AZ wint Roda JC met 3-2, sluit het een mooie periode op Kaalheide af en verhuist naar het Parkstad Limburg stadion.

Kaalheide als trainingscomplex

Echter, Roda JC besluit Kaalheide toch nog te gebruiken als trainings accommodatie en als thuisbasis voor Jong Roda JC. Gedurende 5 jaar staat een lege North Side als stille getuige van de tijden van weleer de trainingen als het ware gade te slaan. Vijf jaar later blijkt dat de tribunes van de Noord Tribune echter door en door verrot zijn en dat de tribune noodgedwongen afgebroken moet worden. In oktober valt de North Side dan ook voor de sloophamer en herinnert een hoop zand aan een van de sfeervolste tribunes in een stadion met een sintelbaan. Zelfs met de lichtmasten gaat het niet echt goed. Al een kleine 6 jaar is er niemand meer ingegaan en er zijn aanwijzingen dat de lichtmasten ook niet meer lang zullen staan.

Toch is het Gemeentelijk Sportpark Kaalheide een prachtige plaats om te bezoeken. Een paar weken geleden maakte ik een afspraak om er foto’s te mogen schieten. Ik stapte het hoofdgebouw binnen en kwam daar enkele afgetrainde gasten tegen; Dat moesten wel de eerste elftalspelers van Roda zijn. Ik sprak bewust een wat slungelig ogende jongen aan, met de vraag of mijn contactpersoon ergens aanwezig was. Voor ik het wist werd ik onder begeleiding van hem mee het veld opgenomen, legde hij in een haarfijn Gents accent uit wat waar in het stadion was en begeleidde me vervolgens naar de manager Operations van Roda. Bleek die slungelige jongen naar de naam Davy de Fauw te luisteren. Oeps.
Diezelfde manager, Pascal, bleek ook flink wat van het stadion en de supporters te weten. Hij wist me ook te vertellen dat het complex waarschijnlijk een grote metamorfose krijgt, aangezien de voetbal academie voor Zuid-Limburg op het sportpark gevestigd gaat worden. De kans is groot dat het binnen enkele jaren definitief gedaan kan zijn met Kaalheide. Dit tot groot verdriet van een van de supporters, die ik tijdens mijn rondje Kaalheide tegen het lijf liep. Lief en leed had hij op Kaalheide meegemaakt, maar zoals hij al terecht opmerkte, was de ziel van Kaalheide verloren gegaan toen de Noord Tribune tegen de vlakte ging.

Foto’s