Bezoek aan het Cinema Theatre Varia
In de buitenwijken van Charleroi ligt een prachtig complex, dat luistert naar de naam Cinema Theatre Varia, in de volksmond Cine Varia genoemd. Het theater/cinema is een eeuw geleden gebouwd in de Art Nouveau stijl, vermaakte 70 jaar lang de Belgische bevolking en werd in 1986 gesloten vanwege veiligheidsredenen. Toch is het gebouw over de Belgische landsgrenzen bekend, omdat het een van de eerste grootschalige Art Nouveau kunstwerken uit (bijna) volledig beton is. Geen wonder dat het sinds 1992 een nationaal monument is en dat een gewilde plaats is voor Urbex fotografen.
De geschiedenis van Cinema Theatre Varia
“A-typisch”, dat is de beste omschrijving die geschiedkundigen aan het gebouw geven. De architect van Cinema Theatre Varia, Eugène Claes, liet zich inspireren door de internationale en industriële exposities die begin 20e eeuw in Luik, Brussel en Charleroi plaatsvonden, waarbij gebouwen uit beton in die tijd mode waren (lees ook het artikel over de eerste betonnen tribune op het Europees vasteland op mijn site). Hij ontwierp in 1911 Cine Varia en was er vrij vooruitstrevend. Zo had de façade betonnen decoratieve elementen, was in Art Nouveau ontworpen en kon het theater maar liefst plaats bieden aan 1.100 mensen. Voor die tijd was deze combinatievrij zeldzaam.
Honderd jaar geleden kwam ook een ander technologisch hoogstandje in Europa: De projectie van bewegende beelden op een scherm. Via een chemisch proces, waarbij de temperaturen in de projector op konden lopen tot 70 graden Celsius, werden de beelden zichtbaar. Tijdens de bouw was echter geen rekening gehouden met de introductie van de cinema in Varia en de brandweer van Charleroi verbood dan ook om films in het gebouw te laten draaien. Tijdens de bouw moest de architect, die de tribunes en zaal uit veelal ijzer had ontworpen, terug naar de tekentafel en besloot om de tribunes in de zaal helemaal uit beton te vervaardigen. Het dak werd ook uit 10 centimeter beton gemaakt en alleen het toneel zou ijzer en hout bevatten.
Cine Varia was daarmee een echt hoogstandje in de Europese beton-geschiedenis geworden. In de jaren ’50 en ’60 traden er ook bekende artiesten op, zoals Bourvil, Adamo, Fernandel en Johnny Halliday. In de jaren ’80 ging de staat van het gebouw schrikbarend achteruit en in 1986 werd het gebouw door de lokale autoriteiten gesloten. Na onderzoeken bleek dat men tijdens de bouw stiekem toch wat ijzeren balken en andere ijzeren elementen in het beton had verwerkt, die het gebouw flink hadden aangetast en de structuur voor een uitverkochte Cinema Theatre Varia vrij gammel maakte. Eind jaren ’80 gingen er in Charleroi zelfs stemmen op om het gebouw dan maar tegen de vlakte te gooien. Toch had het gebouw rijke culturele geschiedenis en vanwege haar unieke façade werd het in 1992 tot een monument uitgeroepen.
Cinema Theatre Varia in de Urbex scene
En wellicht door de rijke geschiedenis en de markante Art Nouveau versieringen op de oude foto’s, is het gebouw ver over de landsgrenzen van België bekend. In de urbex-scene is Cinema Theatre Varia een gewilde bestemming voor fotografen, die de vergane glorie van het pand graag op de foto vereeuwigen, of er modellen shoots houden. Tijdens mijn bezoek aan Cine Varia bleek ook wel de populariteit van het gebouw. Een Duits team was bezig met een professionele modellen-shoot en enkele andere Nederlanders kwamen het pand een uurtje later ook verkennen.
De toekomst van Cinema Theatre Varia
Ondanks de monumentale status van het gebouw, is de staat van Cinema Theatre Varia erg slecht. In 2004 startte de gemeente Charleroi renovatiewerkzaamheden, om het Art Nouveau gebouw in haar originele staat terug te brengen. Daarnaast wilde men de onveilige situaties binnen het gebouw wegnemen en het gebouw weer openstellen voor optredens/films. De capaciteit wordt dan wel maximaal 850 plaatsen, waarvan 500 staanplaatsen op de begane grond. Daarnaast is het de bedoeling om een van de bibliotheken in het pand te vestigen. Of die plannen uiteindelijk er doorheen komen, is de vraag. Door recente bezuinigingen en geldgebrek zijn de renovatiewerkzaamheden echter gestaakt en is het niet zeker wat de toekomst voor Cinema Theatre Varia gaat brengen. Of er ooit nog optredens worden gehouden, of films worden gedraaid, in het monumentale complex is daarmee zeer onzeker. Maar gelukkig zijn er nog manieren om het gebouw binnen te komen.
Foto’s van Cinema Theatre Varia
Disclaimer: In Urbex-land geldt de stilzwijgende afspraak dat locaties niet openbaar gemaakt worden om vandalisme op die locaties, zoals Cinema Theatre Varia, te voorkomen. Om toch andere mensen de kans te geven om deze locatie te bezoeken, staan er genoeg hints waar de locatie zich exact bevindt en met een beetje goed Google-en kun je de locatie achterhalen. Het bezoeken van de locatie is op eigen risico. Via mail krijg ik veelvuldig de vraag of het theater vrij te bezoeken is. Sinds het voorjaar van 2016 zijn alle bekende ingangen dichtgemetseld.