Heidelberg: Prachtige stad aan de Neckar

26 oktober 2016
Martijn Mureau
Europa

Terwijl ik over de Philosophenweg in Heidelberg loop, zie ik rechts van me adembenemende uitzichten. Onder me kabbelt het water in de rivier de Neckar rustig zijn weg naar de zee en aan de andere over ligt Heidelberg. Het is een schilderachtig gezicht. De oude, rode brug verbindt beide oevers met elkaar en de vakhuizen aan de kades weerspiegelen mooi in het water. Aan de overkant, iets hoger in de heuvels, ligt een kasteel dat zowel intimiderend en prachtig is. Tel daarbij de opkomende mist, die langzaam over de heuveltoppen naar beneden daalt, en je hebt een sprookjesachtig plaatje. Geen wonder dat Heidelberg de meest romantische stad van Duitsland wordt genoemd.

Als je in de avond de stad dan zelf induikt, is het ook niet verwonderlijk dat de stad deze naam heeft gekregen. Het stadje doet gemoedelijk en rustig aan en in de avond heb je Heidelberg helemaal voor je zelf alleen.

Heidelberg rustig? Dacht het niet

Als je de volgende dag, in mijn geval zaterdag, rond 1000u op straat stapt, dan schrik je van de drukte. De winkelstraat, die zich van de Bismarckplatz naar het kasteel uitstrekt, is een grote sliert aan mensen. Ja, Heidelberg is een romantische stad. Maar ook een drukke stad. Een kleine 3.5 miljoen toeristen bezoeken jaarlijks het stadje en op een doorsnee zaterdag veranderen de hoofdstraten in een hel. Als je niet van grote massa’s houdt, is het beter om de winkelstraten te vermijden.

De oude brug kan dan wellicht een leuke bestemming zijn. De eerste stenen brug van de stad werd van 1786 tot 1788b gebouwd en verbindt beide oevers van de rivier de Neckar met elkaar. Op de brug staan beelden van de keurvorst Karl Theodor, die de brug liet bouwen, en Pallas Athena. Via de brug en de marktplaats kun je naar het kasteel van Heidelberg komen en met het nodige doorzettingsvermogen kun je de steile klim snel maken.

Bij het kasteel is het echter ook een drukte van belang. Zo erg, dat je er zelfs over de hoofden kan lopen. Als je echter op een vroege zondagochtend naar het kasteel gaat, dan is het ook hier rustig en kun je even heerlijk van de prachtige uitzichten genieten. Een ander rustig punt om Heidelberg van bovenaf te zien, is vanaf de toren van de Heiliggeistkirche. Deze toren, met ongeveer 300 treden, steekt 45 meter boven Heidelberg uit, levert prachtige uitzichten op en is (nog) niet door de massatoerist ontdekt.

Zondagochtend: Een ideaal dagdeel om te ontdekken

Als je de stad lekker voor jezelf wilt hebben, dan zijn de avonduren of de zondagochtend de ideale momenten om de stad even rustig in jezelf op te nemen. De straten zijn verlaten, de koffiezaakjes worden door lokale bewoners bevolkt en je ziet relatief weinig toeristen door de straten lopen. Als je geluk hebt, kun je ook nog net voor de mis de Jezuïetenkerk of de Peterskirche binnenlopen en de beide kerken even snel bekijken. De zijstraatjes van de centrale winkelstraat bieden ook enkele verrassingen en als je kriskras door het oude stadshart loopt, dan krijg je een goede indruk van de rijke geschiedenis van Heidelberg.

Geschiedenis van Heidelberg

En die geschiedenis is best wel indrukwekkend. Een kleine 2500 jaar geleden vestigde zich, op de plek waar nu het centrum van Heidelberg ligt, een groep Kelten. Deze groep bouwde een fort, een tempel en er ontstond een kleine nederzetting. In 75 voor Christus stichtten de Romeinen een permanente nederzetting, op de plaats waar nu de universitaire kliniek van Heidelberg ligt. Nadat de Romeinen echter uit de streek rondom Heidelberg waren verdreven, leek de streek in vergetelheid te raken.

Dat veranderde rond de 12e eeuw, toen Heidelberg voor het eerst in de boeken werd genoemd. Op de plaats waar nu het kasteel van Heidelberg ligt, werd een fort gebouwd. Dat fort lag hoog in de heuvels en had een perfect uitzicht op de rivier de Neckar. Een mooie strategische ligging en tussen het slot en de Neckar ontstond een nederzetting, waar de handel al snel floreerde. In 1386 stichtte Keurvorst Ruprecht de Eerste de universiteit van Heidelberg en zette de stad daarmee ook op de intellectuele kaart van Europa. Naast Praag en Wenen was Heidelberg de derde stad in het heilige Rooms Rijk die een universiteit had en de universiteit van Heidelberg is de oudste van Duitsland. Twee decennia later werd de Heiliggeistkirche aan de markt gebouwd en in 1421 opende er een openbare bibliotheek: Tot nu toe de oudste in Duitsland. In het midden van de 16e eeuw verbouwde vorst Otto Heinrich het fort en kasteel naar een prachtig gebouw dat overduidelijk geïnspireerd is door de architectuur van de Renaissance. Rond 1560 droeg de theologische faculteit van de universiteit bij aan het schrijven van de Heidelbergse Catechismus, het handboek voor het gereformeerde geloof in Duitsland.

Het kasteel van Heidelberg werd in de 18e eeuw nog grondig gerenoveerd, maar door enkele noodlottige zaken (waaronder blikseminslag) moesten deze werkzaamheden gestaakt worden. Rond 1800 viel de stad onder de controle van het Groothertogdom Baden en de bibliotheek en de universiteit werden staatsinstellingen. Rond dat tijdstip werd de stad aan de Neckar ook een van de belangrijkste plaatsen voor de Duitse Romantiek. Door het prachtige landschap rondom de stad, de karakteristieke huisjes en gebouwen, het slot en de gemoedelijke mensen, togen veel kunstenaars en dichters naar Heidelberg. Door de prachtige schilderijen en de vele gedichten, raakte Heidelberg bekend als de stad van de romantiek en trok daarmee veel toeristen. Juist door deze grote toeristische ontwikkeling is de industrialisering aan de stadvoorbij gegaan en heeft het haar unieke karakter kunnen behouden.

Wellicht is dat ook een van de oorzaken dat de stad redelijk ongeschonden de Tweede Wereldoorlog heeft doorstaan. Door het gebrek aan grootschalige industrie, was de stad geen doelwit voor de geallieerde bombardementen. Daarnaast veroverde generaal Patton redelijk snel de stad op de Nazi’s en zette er grootschalige kampementen op voor de Amerikaanse militairen. Ongeveer 40 jaar geleden begon de stad met het moderniseren en het autoluw maken van de oude binnenstad. Heidelberg is echter nog steeds een studentenstad (een kwart van de bevolking is student) en trek jaarlijks zo’n 3.5 miljoen toeristen.