Vergane Glorie: Kirov Stadion

9 januari 2017
Martijn Mureau
Voetbal

2006. Onder luid gekraak begeeft een van de indrukwekkende floodlights van het Kirov Stadion het. De tachtig meter hoge lichtmast valt richting de middenstip van het veld en enkele seconden later hoort Sint Petersburg een flinke klap. Die dag vallen de drie andere stadionmasten ook om. De sloop van een van de imposantste stadions in het Oostblok is begonnen. Het is tevens het startsein van de bouw van het WK-stadion Krestovsky.

Weerstand tegen de sloop

De sloop van het Kirov Stadion ging niet zonder slag of stoot. Veel inwoners van Sint Petersburg beschouwden het stadion, dat in 1950 werd geopend, als een monument. Protesten van lokale historici en architecten tegen de afbraak van het stadion, waren aan dovemansoren gericht. De stad Sint Petersburg besloot in 2006 een tender uit te schrijven om op de locatie van het oude stadion een nieuw sportcomplex te bouwen. Uiteindelijk werd het ontwerp van het nieuwe stadion aan een Japans architectenbureau gegund, dat enkele elementen van het oude stadion intact liet. Zo bleven verschillende paviljoens en de enorme aarden wallen intact. Net zoals bij het oude Zentralstadion in Leipzig, werd het nieuwe stadion (gedeeltelijk) in de aarden wallen gebouwd. Het Kirov Stadion was groot. Erg groot.

Bouw van het Kirov Stadion

In de jaren dertig van de vorige eeuw werden de eerste plannen gemaakt om in Leningrad (voorheen Sint Petersburg) een van de grootste stadions in Rusland te bouwen. Architect Kirov ontwikkelde een masterplan om van het moerassig gebied op het eiland Krestovsky het sporthart van Leningrad te maken, met onder andere een stadion waar 100.000 mensen in pasten. Architect Nikolsky nam de uitdaging graag aan en ontwikkelde dit stadion.

Voor de jaren dertig was het een zeer innovatief project, waarbij de aarden wallen 16 meter boven zeeniveau uitkwamen en met allerlei technische snufjes verstevigd werden. Nikolsky besteedde ook aandacht aan de toeschouwers: iedereen in het stadion moest een goed zicht op het veld hebben en een uitverkocht stadion moest binnen tien tot twaalf minuten ontruimd kunnen zijn. De bouw van het stadion startte in de jaren dertig, maar werd door de Tweede Wereldoorlog in 1941 afgebroken. Na de deze oorlog werd het werk voortgezet en werden er 200.000 manuren in de bouw van het stadion gestoken. Het Kirov Stadion zou een prachtige parel in het glorieuze Sovjet-Unie van na de oorlog worden.

Thuisbasis van Zenit

Geen wonder dat het stadion op 30 juli 1950 feestelijk ingewijd werd. Stadsrivalen Zenit en Dynamo speelden er de eerste officiële wedstrijd, waar 100.000 toeschouwers op afkwamen. Op 19 augustus 1951 speelde Zenit thuis tegen CSKA Moskou en daar kwamen iets meer dan 110.000 toeschouwers op af. Nog steeds een bezoekersrecord in Rusland. Het stadion werd diverse keren grondig gerenoveerd, waarbij de capaciteit werd teruggebracht naar 72.000.

Zenit speelde van 1950 tot 1989 en in 1992 in het Kirov Stadion. De bezoekersaantallen schoten vanaf de jaren tachtig echter flink omlaag en de club besloot het stadion te verlaten. Vanaf 1992 speelde de club definitief in het kleinere Petrovsy Stadion.

De laatste wedstrijden

Op 6 juli 2006 speelde Zenit haar laatste wedstrijd in het Kirov Stadion. Het Petrovsky Stadion was op die dag niet beschikbaar en Zenit besloot voor de laatste maal uit te wijken naar haar oude thuisbasis. Doordat de sloop in het stadion al gedeeltelijk was begonnen, mochten ‘slechts’ 45.000 man de wedstrijd bezoeken. Die kwamen er ook en Zenit speelde voor een ‘uitverkocht’ huis haar laatste thuiswedstrijd in het stadion tegen Dynamo Moskou. Een maand later speelden Petrotrest en Shelkovo de allerlaatste wedstrijd in een van de grootste stadions ooit uit de Sovjet-Unie. Shelkovo won voor enkele tientallen toeschouwers de wedstrijd met 0-3. Enkele dagen later vielen de stadionmasten op de grasmat en kwam er een definitief einde aan het Kirov Stadion.