Bautzen: De theorie van Mureau

“Auw, dat doet flink zeer” denk ik bij mezelf. Vandaag stonden de bezoekjes aan Gorlitz en Bautzen op het programma. Een dag waar ik van te voren al wist dat ik flink zou gaan wandelen. Een kleine 6 uur wandelen later mag het resultaat er wezen: Blaren, blaren en nog eens blaren. Ze zitten zelfs bovenop mijn kleine teen! Maar dat mag de pret niet bederven, want vandaag heb ik twee prachtige steden gezien en ben ik voor het eerst in mijn leven in Polen geweest.

Vanochtend was het vroeg opstaan voor me. Mijn dag zou beginnen met twee uurtje rijden naar Gorlitz, dat tegen de Poolse grens aanlag. Nadat ik het ontbijt naar binnen had gewerkt, stapte ik de auto in en reed ik met Nederlandse snelheid richting de stad die aan de Poolse grens ligt. Aangezien er wat verkeerscontroles waren, kwam ik tegen 0930 uur aan in Gorlitz.
Ondanks mijn navigatiesysteem bulderde dat ik de afslag links moest nemen, wilde ik toch eens via de snelweg Polen binnenrijden. Dus ik karde richting de grensovergang en sloot netjes achter in de rij aan. Na een strenge blik van de grenswachter mocht ik doorrijden en was ik eindelijk in Polen. Een speciaal gevoel maakte zich meester van mijn linker kleine teen (misschien was het wel die opkomende blaar) en ik reed eventjes in Polen rond. Behalve de verkeersborden en de Poolse taal verschilt het zooitje niet erg van hetgeen ik in Duitsland heb gezien, dus tijd dus om via Zgorzelec (wat vroeger ook Gorlitz was, maar later daarover meer) terug naar het Duitse grondgebied te rijden. Bij de controlepost werd er even merkwaardig naar mijn ID kaart gekeken, maar ik mocht doorkarren. Na een kwartiertje rijden parkeerde ik mijn auto en kon ik aan de wandeltocht door deze stad beginnen.

Gorlitz was vroeger een van de belangrijkste handelscentra aan de rivier de Neisse. Met de scheepvaart van noord naar zuid en de handelswegen van oost naar west, had Gorlitz de ideale centrale ligging. Je ziet nog veel van de hoogtijdagen terug. Indrukwekkende kerken en wachttorens bepalen de skyline van de Altstadt, terwijl in het oosten en noorden van diezelfde Altstadt indrukwekkende stadmuren liggen. Het mooie aan Gorlitz is dat het geen bombardementen van de geallieerden te verduren heeft gekregen en dat daarom een van de weinige steden in Oost Duitsland is die een prachtige oude binnenstad heeft. Toch heeft de afwikkeling van de Tweede Wereldoorlog Gorlitz letterlijk in tweeën gespleten. Het verdrag van Potsdam aan het einde van deze oorlog bepaalde dat Duitsland al haar oorspronkelijke grondgebieden ten oosten van de Neisse aan Polen moest afstaan. Aangezien Gorlitz aan beide kanten van de Neisse lag, werd de stad in tweeën gespleten en kregen de wijken ten oosten van de Neisse de naam Zgorzelec.

Met dit alles in mijn achterhoofd liep ik allereerst van het station naar een wijk ten noorden van de spoorbaan (die ik per ongeluk als het centrum aanzag). Na een kleine 2 kilometer omgelopen te hebben, kon ik mijn weg dan alsnog vervolgen naar het echte centrum. Toen ik er uiteindelijke aangekomen was, viel mijn mond open van verbazing. De toegang tot de Obermarkt (zeg maar de Grote Markt van Breda) werd geflankeerd door de Reichen Bacher Turm, die vroeger als uitkijkpost en toegangspoort dienst deed. Het indrukwekkende gebouw schreeuwde erom om bezocht te worden en ik toog naar binnen. Bij de beheerder aangekomen, wilde ik mijn portemonnee trekken, maar de goede man gebaarde me snel om door te lopen. Daarmee begon mijn klim van de naar schatting 50 meter hoge toren.
Gedurende deze klim waande ik me af en toe een paar eeuwen geleden terug. De trappen lijken, gezien al het gekraak, nog steeds eeuwen oud te zijn en sommige kamers hebben de oude uitstraling nog steeds. Het meeste indruk maakte de voormalige slaap- en woonkamer van de torenbeheerder, die nog steeds de oude staat van een paar eeuwen geleden had. Na me vergaapt te hebben aan de rest van de ruimtes en het uitzicht, was het tijd voor mijn volgende stop: De Dreifaltigkeitskirche. Onderweg naar deze kerk, die vroeger dienst deed als klooster en wachthuis, kwam ik een leuke verrassing tegen. Een ouderwets Trabantje! Ik moest even snel door de zijkant naar binnen kijken en ik moest haast lachen van het interieur (als je het vergelijkt met de auto’s van tegenwoordig). Blijkbaar zag de eigenaar mij naar binnen gluren en hij stapte glimlachend op me af. “Of ik misschien de motor eens wilde horen” was zijn vraag. “Nou, zwengel dat ding maar eens aan!” was mijn antwoord. Het gevolg was dat een hoop lawaai uit het kleine autootje kwam en, toen de eigenaar flink op het gas drukte, de Trabant eigenhandig 3 bomen de nek om had gedraaid.
Maar ik was vandaag niet om Trabantjes te bekijken. Na de tegenvallende Dreifaltigkeitskirche bezocht te hebben, liep ik naar de Untermarkt. Helaas was die afgesloten vanwege de opbouw van tribunes, dus ik besloot de Peterskirche eens te gaan bezoeken. Onderweg naar deze kerk bekeek ik de prachtige gebouwen van Gorlitz. Het centrum van Gorlitz is een bonte verzameling van diverse bekende stijlen zoals Gotisch, Rennaissance en Barok, waardoor het geheel voor het oog niet zo snel verveelt. Nadat ik na een klein kwartiertje de Peterskirche betrad, was ik weer verbaasd van een gebouw uit Gorlitz. De kerk was prachtig en ruim opgezet en kwam indrukwekkend en massaal over. Het jammer was dat iemand het orgel bespeelde, dat tenenkrommende muziekklanken de kerk inslingerde. Die klanken zorgden ervoor dat ik me niet echt op mijn gemak voelde en ik besloot, aangezien het lunchtijd was, om eens wat te eten te scoren.
Ik zette me uiteindelijk op een restaurant dat op een bastion gelegen is. Met een prachtig uitzicht op de Poolse kant van Gorlitz besloot ik eens een regionaal gerecht te scoren. Toen ik dit vroeg aan de bedienster, kwam er een vage glimlach op haar gezicht en gaf ze me te blijken dat het voor elkaar kwam. Een kleine 30 minuten later werd de bestelde cappuccino voor me neergezet en werd er een kommetje voor me neergezet. Wat er in zat wist ik niet, maar het geheel was afgedekt met gesmolten kaas. Zachtjes prikte ik door de kaas heen en zag dat er een soort van stoofvlees onder zat. Voorzichtig nam ik een hapje en… Heej, dat smaakte eigenlijk wel goed! Op mijn gemakje at ik het heerlijke gerecht op en ik besloot de loopbrug naar Polen te nemen.

Dus daar loop je dan als Nederlander, die in zijn eentje Polen wil binnenkomen. Nadat ik bij de controlepost aankwam, liet ik mijn Europese ID kaart zien. Blijkbaar was de wachter nieuw, want hij pakte vol verbazing mijn ID kaart, wreef erover en bekeek hem heel aandachtig. Toen ik hem gebaarde dat mijn foto ook nog eens in de kaart was verwerkt en dat je die kon zien wanneer je de kaart tegen het licht hield, was hij een blij kind. Zijn collega werd er bijgeroepen en in onverstaanbare taal (tja, Pools) becommentarieerden zij mijn ID kaart. Het hele tafereel was wel grappig om te zien, maar ik vond het een beetje raar. Uiteindelijk kreeg ik mijn kaart terug en mocht ik het Poolse gedeelte van Gorlitz in. Aangezien er weinig te zien was, besloot ik mijn bezoek aan Gorlitz af te sluiten en de volgende halte te bezoeken: Bautzen.

Evenals gisteren, had ik me voorgenomen om de tocht van Gorlitz, via Bautzen en Dresden, naar Chemnitz niet via de Autobahn af te leggen. Het gevolg was dat ik dus weer door prachtige dorpjes geleid werd, weer prachtige uitzichten over het landschap had en op mijn gemak naar Bautzen kon rijden. Van mijn Saksense steun en toeverlaat Henriette (ja, ik moet blijven slijmen!) had ik te horen gekregen dat dit stadje nog indrukwekkender dan Gorlitz was. Ik naderde de stad vanuit het zuidoosten en ik dacht bij mezelf “wat mag hier dan zo speciaal aan zijn”? De stad leek hetzelfde als ieder dorp en stadje dat ik al had gezien en ik bereidde me stiekem voor op een teleurstelling. Ik parkeerde mijn auto in de Kornmarkt en liep richting de Reichenstrasse. Goed, de huizen zagen er leuk uit… Maar ik was nog steeds niet onder de indruk.
Toen ik een hoek omsloeg, viel mijn oog op de Reichenturm, een toren die een kleine 40 meter hoog is. Aangezien ik aan mijn conditie wilde werken, besloot ik de klim te wagen en vanuit de lucht eens te zien hoe Bautzen eruit zag. Na een klim was ik eindelijk boven en kreeg ik direct last van mijn hoogtevrees. Het ergste was alsof het leek dat de toren scheef stond, wat mijn angst voor hoogtes niet echt ten goede kwam. Na de angst overwonnen te hebben, kwam ik erachter dat ik het flink fout had aangaande Bautzen. De kant waar ik vandaan kwam was inderdaad vrij weinig, maar de overige windstreken bevatten gebouwen die erom schreeuwden bezocht te worden. Ik snelde naar beneden, bemachtigde een kaart en begon aan mijn looptocht door deze imposante stad.

Gaandeweg de looptocht merkte ik op dat alle teksten in twee talen waren opgeschreven. Hmzzzz, toch maar eens snel opzoeken wat dat te betekenen heeft. Wat blijkt? De stad heeft eeuwenlang onder de invloed van de Sorben (hoop dat het de correcte benaming is) gestaan en is thans het culturele centrum van deze erkende minderheidsgroep. Het gevolg hiervan is dat de streek wat Friese trekjes heeft en dat alles dubbel aangegeven staat.
Met deze kennis in mijn achterhoofd, begon ik aan de wandeltocht. Ik begon bij een toren die de Alte Wasserkunst heet en vervolgde mijn weg naar de Muhltor. Vlak voor deze poort was er een kronkelend weggetje naar beneden, die ik in mijn nieuwsgierigheid nam. Na een steile afdaling kwam ik op een pleintje uit, dat een imposant uitzicht bood op het oude gedeelte van Bautzen. Ik stond aan de oevers van de Spree en een kleine 60 meter boven mij staken torens en middeleeuwse muren uit, die gebouwd zijn op steile wanden. Na wat foto’s genomen te hebben en het indrukwekkende en (beetje) intimiderende gebeuren op me in gewerkt te laten hebben, maakte ik de tocht naar boven en hield de richting van het Hofrichterhaus aan.
Wat de functie van het huis moge zijn, is me tot op heden nog steeds een raadsel, maar het zag er enorm indrukwekkend uit. Het complex ligt op een uitloop en is, evenals de torens en de muren, bovenop de wanden zijn gebouwd. Het plaatje wordt nog eens compleet doordat de valei van de Spree eronder loopt en tegenover het platteland begint. Aangezien er geen goed uitzicht was en men op de binnenplaats druk bezig was met het opzetten van een toneel, besloot ik richting de Gerbenbastei te lopen, die gebouwd was rondom de noordelijke verdedigingswallen.
De betreffende bastei heb ik nooit bereikt, omdat ik onderweg stuitte op de ruïnes van een voormalig kerkje. “Ach, niets bijzonders” hoor ik je nu al denken, maar daar sla je de plank flink mee mis. Naast en tussen de ruïnes is de ruimte als een kerkhof ingericht, dat de naam Sint Nicolaifriedhof draagt. De serene rust, het prachtige uitzicht en de gehele setting (ruines) zorgden ervoor dat ik even een hoekje opzocht en even lekker kon uitrusten van de lange wandeltochten.
Tijdens het uitrusten kwam ik er al snel achter dat Bautzen inderdaad een indrukwekkende en prachtige stad was. Het viel me ook op dat ik tijdens mijn wandeltocht (een klein uurtje) nog niemand tegen was gekomen die maar iets op een toerist leek. Enorm jammer, want Bautzen is echt zo’n plaatsje waar je je hart aan kunt verliezen.

Ik weet niet hoe lang ik er heb gezeten, maar na verloop van tijd pakte ik mijn boeltje en toog ik richting de Sint Petri Dom. Toen ik binnen kwam, vielen me drie dingen op: Het schip heeft dezelfde bouwstijl als de Grote Kerk van Breda, de kerk bevatte twee altaren en er zat halverwege een knik in het schip. Toch maar eens de beheerder wat vragen stellen. Al snel bleek dat zowel deze kerk, als de Grote Kerk van Breda tijdens dezelfde periode gebouwd waren. De knik in het schip kon de man me niet verklaren, maar opeens schoot me te binnen waardoor de knik in Breda veroorzaakt was.
Kerken in de middeleeuwen werden meestal in de lengte van oost naar west gebouwd. Het is bekend dat de polen van de aarde in een bepaalde periode een beetje verschuiven. Dit gebeurde tijdens de bouw van de kerk in Breda, waardoor het uiteinde van het schip een knik in zuidelijke richting vertoont. Diezelfde zuidelijke knik is ook zichtbaar in de Sint Petridom, dus ik legde de betreffende theorie uit. De man was ineens een en al interesse en vroeg me enkele minuten de oren van het lijf. Mocht er dus over enkele weken het bericht komen dat de mysterieuze knik in de toren van Bautzen opgelost is aan de hand van de Theorie van Mureau, you know who to praise ;-).
Het verdere gesprek was overigens ook interessant. De man vertelde honderduit over de geschiedenis van Bautzen en over zijn tijd in de DDR. Na een indrukwekkend gesprek, merkte ik dat de tijd voorbij was gevlogen en dat ik haast moest maken om nog iets van Dresden te kunnen zien. Ik nam afscheid, toog naar de parkeergarage en stelde als bestemming Dresden in.

Via allerlei provinciale weggetjes bereikte ik uiteindelijk de stad. Toen ik het centrum binnenreed kreeg ik een naar gevoel bij deze stad en de kriebels zorgden ervoor dat ik besloot om Dresden naast me te leggen. Ik reed in snelle vaart de stad uit en vervolgde mijn weg over de binnenwegen naar Chemnitz. Ik kwam nog door een prachtig plaatsje dat Freiberg heette, maar ik had het voor die dag wel gehad… Ik wilde terug naar mijn hotel.
Ondertussen belde Willem me op mijn mobiel (mijn rekening *auw*) en we praatten wat over het heugelijke nieuws dat Anouar Diba voor 2 jaar heeft bijgetekend bij NAC. Ik gaf aan wat voor gevoel ik bij Dresden had en Willem gaf direct aan dat Dresden inderdaad een klotestad was. “Er is geen reet te doen en de stad ziet er niet uit” waren zijn letterlijke woorden. Aangezien Willem en ik meestal wel dezelfde mening hebben, karde ik met een gerust hart en vermoeide benen naar het hotel.

Morgen denk ik dat ik het toch even wat rustiger aan ga doen. Wat ik ga doen, weet ik nog niet, maar ik weet wel dat ik het concentratiekamp Buchenwald, Weimar en Zwickau wil zien. Alles hangt ervan af of ik aankomende zondag een kijkje in Nurnberg neem (Nederlands elftal) en hoe ik deze drie eerder genoemde dingen in kan passen. Morgen lees je er hopelijk meer over!